Panama:Bocas del Toro en Guararé

“Jullie zullen onderhand het reizen wel eens beu zijn en zin hebben om weer lekker thuis te zijn”. We horen het een dierbaar familielid door de telefoon zeggen en lezen het in de e-mail van een goede vriend terwijl we op een idyllisch tropisch eiland zitten in de Caribische zee. De palmen ruisen zacht, de oceaan glinstert groen-blauw en een briesje verkoelt de zonnestralen die langs vredige schapenwolken schijnen.
Op zo’n zelfde briesje hebben we gister een heerlijke zeiltocht gemaakt tussen de vele eilanden door die samen de Bocas del Toro archipel vormen. Het leek wel of we in een aquarium zeilden zo helder was het water. Al snorkelend was het helemaal een wondere wereld maar vanaf de catamaran konden we ook duidelijk de kleurrijke koraalriffen en vissen (en zeesterren en pijlstaartroggen) onder ons voorbij zien glijden.
In een baai verscholen tussen mangrove bossen was een hele school dolfijnen met jongen aan het dollen. Nee, we zuchtten wel diep maar dat was vanwege puur geluksgevoel en niet vanwege heimwee.

Ad moest me van het eiland losrukken anders hadden we er nu nog gezeten. Vele partners is dat niet gelukt, getuige het toenemend aantal avonturiers en levensgenieters dat daar is blijven hangen en op allerlei los-vaste manieren in hun levensonderhoud voorzien. Onder andere met figureren voor de laatste James Bond film die daar deels is opgenomen. Ik zag met lede ogen Isla Colón steeds kleiner worden terwijl de speedboot over het water scheerde en ons weer naar het vasteland bracht.
Eenmaal in de auto en rijdend door de dichtbegroeide heuvels en nevelwouden van het westen hervond ik al snel mijn nieuwsgierigheid naar de rest van Panama.
We waren op weg naar Guararé waar jaarlijks het nationale folkloristisch festival, La Mejorana plaatsvindt. Het is een festival waar dansers, muzikanten en zangers hun kunsten meten. Het onaanzienlijke dorp verandert in een gigantisch feestterrein waar mensen uit heel Panama op af komen. Traditionele kleding van allerlei groeperingen wordt met trots gedragen door jong en oud.
Bij feest schijnt een rijkelijke tot roekeloze hoeveelheid drank onontbeerlijk te zijn en ook bij La Mejorana lieten met name de mannelijke bezoekers zich niet onbetuigd. Hun drankkeuze was een stuk minder traditioneel overigens: ze dronken vooral Chivas Regal whisky en Finlandia wodka.
Misschien dat ze zich ondanks hun stoere macho gedrag toch moed moesten indrinken om mee te doen aan de twee traditionele spelen die gehouden worden in de arena: moddervechten en stierenvechten.
Het moddervechten wordt meest door de jongeren gedaan. Het is tamelijk gemoedelijk; er vallen geen klappen. Het gaat er vooral om dat zoveel mogelijk tegenstribbelende jongens en meiden naar een modderpoel worden gedragen en daar van top tot teen bespat worden met modder. Hoe groter de besmeurde groep wordt hoe sneller het sneeuwbal effekt optreedt. Totdat de schone jongeren op zijn en de grijsbruine groep, ondertussen overmoedig geworden door hun aantal, begint aan de jacht op trofee volwassenen. Zo zagen we een TV verslaggever, een plaatselijke politicus en een aantal hofdames van de ‘Reina de la Mejorana’ in de modderpoel gerold worden. Uiteraard tot hilariteit (en opluchting) van de overige omstanders.

Het stierenvechten is ook niet echt wreed. Ik zal niet zeggen dat de stieren een hele fijne middag hebben, maar ze komen met de schrik vrij. De stieren zijn vantevoren niet gepijnigd om hun woede aan te wakkeren zoals ze dat in Spanje wel doen. De mannen die met ze willen ‘vechten’ moeten dat met hun blote handen doen. Ze mogen proberen er rakelings langs te hollen, erop te gaan zitten, ze bij de horens te vatten of ze voor het rode lapje te houden maar messen of speren komen er niet aan te pas. Soms is er één stier in de ring en soms meerdere tegelijk. Sommige stieren laten zich makkelijk provoceren en gaan het gevecht aan en sommige worden na een paar minuten uit de ring gelaten omdat ze niks anders doen dan verbijsterd om zich heen kijken. Wat we het meest opmerkelijk vonden was dat zelfs zo’n suffig aandoende stier in staat is meer dan duizend mensen (ja, inclusief ons) voldoende angst aan te jagen om behoedzaam te zijn. Degenen die onder dit alles onverstoorbaar bleven waren de twee cowboys die de stieren uit de ring begeleidden. Ze traden gereserveerd op en leken de stieren met respect te behandelen. Pas als een stier echt geen afscheid wilde nemen van zijn ‘moment of fame’, gooiden ze trefzeker een lasso om zijn hals om hem van het ‘podium’ af te trekken.

Naarmate de avond vorderde kwam er van steeds meer kanten muziek die steeds harder gezet/gespeeld werd om het volume van de buren maar te overstemmen. Bij veel mannen zag je dat de drank zijn tol eiste en het decorumverlies toesloeg: het leek wel of er een collectieve schaamluisplaag heerste. Dat ze ons daarna vriendschappelijk een hand wilden geven vonden we minder feestelijk. Het was mooi geweest voor vandaag besloten we. Dat ‘bedtijd’ voor velen pas tegen de ochtend aangebroken was begrepen we omdat het muziekgeweld zich dwars door de oordopjes heen vermengde met onze dromen.


Meer foto’s op http://wereldreis2010.phanfare.com

Panama: Boquete en omgeving

Het regenseizoen (8 maanden per jaar) is niet de beste tijd om Panama te bezoeken. De stortbuien zijn zo hevig en langdurig dat het tussendoor niet de kans krijgt om echt droog te worden. De lucht blijft zwaar van het vocht. De inhoud van onze reistassen ruikt onderhand naar een vergeten wasmand.
Voor de natuur is al die regen geweldig. Dit is zo’n land waar als je een zaadje op de grond laat vallen, er in een ommezien een alles overwoekerende jungle uit ontstaat. Het is ook de enige plaats waar de Pan-American highway die van Alaska naar Chili loopt onderbroken is vanwege ondoordringbaar oerwoud in de Darién provincie. Nu grenst die provincie aan Colombia dus hebben de Panamezen ook andere redenen om de weg niet helemaal door te trekken. Het zou een te makkelijke toegang bieden voor Colombiaanse guerilla strijders en drugskoeriers naar het relatief veilige Panama.

Wij woonden deze week in een bungalowtje in het bergdorp Boquete waar we Spaanse les volgden. Omdat ik al een beetje Spaans kon brabbelen concentreerde mijn lerares zich vooral op het verbeteren van de grammatica; Dios mio, no es muy facil. Ad had leukere lessen: hij mocht mensen interviewen om ze te vragen waar ze vandaan komen, hoe ze heten en wat ze zoal doen in het dagelijks leven.
Na afloop trakteerden we onszelf op salsa lessen. Die vonden plaats in een muziektent op een pleintje in het dorp. Alle voorbijgangers waren zo in de gelegenheid onze vorderingen te bewonderen….De muziektent is normaal gesproken de hangplek voor de jeugd en terwijl ze tegen de muur leunend wachtten totdat we klaar waren keken ze ons met zo’n typische veveelde, minachtende tiener blik aan. Kortom zo’n echte zwoele, romantische dansvloer die je je voorstelt bij salsa dansen.

Toeristen komen naar Panama vanwege de prachtige natuur. De verscheidenheid aan planten en dieren (alleen al 940 soorten vogels) is zo rijk omdat het land een brug vormt tussen Midden- en Zuid Amerika. Cultureel valt er minder te beleven. De Guaymí indianen leven ook nu nog wel volgens hun nomadische tradities maar juist daardoor waren ze nooit ergens lang genoeg om serieuze gebouwen neer te zetten.

Pensionado’s uit vooral Canada en de VS komen naar Panama vanwege de zeer aanlokkelijke financiële condities die de overheid geschapen heeft om deze bron van inkomsten aan te boren. Bij Boquete heb je ook een aantal van die compounds met prachtige villa’s rondom een golfbaan. Deze ontwikkeling levert de nodige werkgelegenheid op maar maakt ook duidelijk hoe groot het verschil is met de bijna 40% van de bevolking die onder de armoedegrens leeft.


Meer foto’s op http://wereldreis2010.phanfare.com

Costa Rica

Costa Rica prijkt al jaren in/aan de top van de ‘happy planet index’. Die geeft een combinatie aan van hoe gelukkig de inwoners zijn en hoe weinig ze de aarde belasten. Sinds het eerste bezoek jaren geleden vonden we het al meteen het land met de meest spectaculaire flora die we ooit hadden gezien (totdat we in Madagascar kwamen; nu delen ze de eerste plaats).
Deze keer waren we hier vooral om Daniela (zus van Ad) te ontmoeten. Zij studeert hier aan de INCAE business school. Zó leuk om al die studenten te horen klagen over hoe vreselijk hard ze moeten werken als je zelf net op je gemak hebt gezwommen om daarna op een terras te lunchen. Maar terwijl we ’s avonds aan het diner de cases bespraken waar ze aan werkten ‘kriebelde’ het toch ook wel weer: interessante materie! Costa Rica heeft een stabiel politiek klimaat en geen leger. De overheid besteedt het geld liever aan onderwijs en gezondheidszorg. Dat heeft onder andere gezorgd voor een aantal kwalitatief hoogstaande opleidingen waar studenten uit de hele wereld op af komen.

Al snel nadat we in dit weelderig groene land aan kwamen zakte de verontwaardiging waarmee we uit de VS vertrokken gelukkig flink. Bij het inleveren van de camper in Seattle bleef het bedrijf hun claim over extra kosten namelijk volhouden. We hebben zelfs de politie erbij gehaald en medewerkers gevraagd de destijds gemaakte afspraken aan de politie te vertellen. Zij gaven ons allemaal gelijk maar de eigenaar gaf geen krimp. De politie kon helaas weinig doen omdat het een zakelijk geschil betrof en ze raadden ons aan ermee naar de rechter te gaan. Maar ja dat kost nog meer negatieve energie en geld en daar hebben we niet zoveel trek in. Wat ons het meeste dwars zit is dat zo’n niet correcte zakenman er dan wel gewoon mee weg komt. We broeden nog op mogelijkheden om in ieder geval potentiële klanten via internet te laten weten dat ze hun heil (en camper) beter elders kunnen zoeken. Dat geeft dan toch nog een beetje het gevoel van gerechtigheid.


Het is hier ook veel te mooi om lang boos te blijven. Tussen al die reuzenformaat kamerplanten vliegen kleurrijke vogels, kruipen leguanen, hangen luiaards te dromen en spelen apen hoog in de bomen. Het kan zo dienen als voorbeeld voor een schilderij van het paradijs. “Awe inspiring” zouden de Amerikanen zeggen. Wat de Costa Ricanen zeggen weten we nog niet want onze Spaanse les begint pas volgende week.
's Nachts zijn we iets minder blij met de dieren. Sommige vogels lijken een wedstrijdje te houden 'wie er het hardst kan zingen' en sommige krekels maken het geluid van een wekker waardoor je meteen weer rechtop in je bed zit als je per ongeluk toch even was weggedommeld. Gekko's laten met een hard klikkend geluid weten dat dit hun territorium is en een hele families eekhoorns gebruiken ons dak als renbaan.

Toch staan we vroeg op want tijdens het regenseizoen is tot een uur of één mooi helder weer. Daarna vallen er af en toe een paar fikse buien. Maar die beletten ons nauwelijks om erop uit te gaan om bijvoorbeeld de aktieve Poás vulkaan te bezoeken. Dat ging nog bijna mis want toen we op de afgesproken meeting point kwamen werden we daar keurig opgewacht door een meneer in een uniform die kordaat op zijn lijst aanstreepte dat de twee bezoekers gearriveerd waren. Hij belde om verder vervoer te regelen en dirigeerde ons vervolgens naar het busje dat voorreed. Gelukkig hadden we snel door dat dit allemaal weliswaar heel gesmeerd ging maar dat er toch iets niet leek te kloppen. Daar bleken we gelijk in te hebben toen de chauffeur bevestigde dat hij opdracht had gekregen om ons af te zetten op het vliegveld.
Oh ja, dat is immers ook zo: beter om toch altijd alles vooraf te checken.

Na dit misverstand kwam het allemaal nog goed en reden we langs vele bossen en koffieplantages naar Poás. Ze verbouwen hier alleen Arrabica en ook alleen maar van de allerbeste kwaliteit en bovendien zijn de plantages voor 80% eigendom van ‘kleine boeren’ zo werd ons verzekerd. De bonen worden meest handmatig geplukt omdat het sorteren aankomt op de juiste kleur en vorm. Machines hebben daar moeite mee. Het is hard werken en wordt voornamelijk gedaan door Nicaraguanen. Of zij blij zijn dat ze werk hebben kunnen vinden in het ‘gelukkigste’ land ter wereld weten we niet maar als ze net als wij hun dag mogen beginnen met een kopje lokale koffie dan proeven ze in ieder geval resultaat van hun werk.
Héérlijk.

meer foto's op http://wereldreis2010.phanfare.com

Los Angeles part two

Het was een rare week. Het plan om de hele westkust van noord naar zuid te rijden was voltooid maar toen hadden we nog anderhalve week over. Hoe kun je nu ‘anderhalve week over hebben’ als je een jaar op reis bent zul je zeggen? Als ik het uitleg is het heel logisch maar dat voert nu te ver.
Omdat er in LA nog zoveel te doen was en we daar een fijn ‘dorps’ trailer park midden in de stad kenden, besloten we daar een poos te blijven. Bovendien hadden we nog het plan om in een film of TV serie mee te spelen en waar kun je dat beter doen dan in LA?
En toen begon het gedoe. Niks ernstigs maar allemaal tijdrovend genoeg om ons op een onaangename manier bezig te houden. Tegen de afspraken in moeten we de camper opeens toch zelf terug rijden naar Seattle (vergelijkbaar met de afstand Amsterdam – Madrid) .
Vluchtschema’s moesten dus ook weer worden aangepast. Het camperbedrijf schermt ook nog eens met extra kosten die niet zijn afgesproken dus moesten we ons bezig houden met het lezen van contracten en afhandelen van nare mailtjes. We zijn er nog steeds niet uit en het rare is dat de creditcard maatschappij gewoon toestaat dat een bedrijf waarmee je een kontrakt hebt je rekening plundert. Je hoeft kennelijk niet iedere transactie goed te keuren. Geen prettig idee.

Met het regelen van de vluchten kwamen we ook al van die onbegrijpelijke dingen tegen. Dat een retourvlucht in z’n geheel soms goedkoper kan zijn dan een enkeltje wisten we al. Maar in dit geval was een vlucht met Continental airlines van Seattle naar Costa Rica duurder dan diezelfde reis plus een enkeltje Panama – New York erbij. Dus die tweede vlucht krijg je niet alleen gratis: je krijgt geld toe. Er zal misschien een logica zitten in dit soort staaltjes hogere wiskunde maar ik zou graag eens uitleg krijgen van een 'flight pricing manager'.

Voor uitleg over ‘hogere wetenschap’ kun je in LA heel goed terecht. Het Science Center voert je op een boeiende manier mee in allerlei wetenschappelijke vraagstukken. Het Observatory richt zich vooral op de sterren en planeten maar heeft bijvoorbeeld ook een opstelling van Nikola Tesla staan wiens droom het was om electriciteit voor iedereen beschikbaar te maken door het goedkoop, draadloos te verspreiden.
Om de zinnen nog wat verder te verzetten hadden we kaartjes gekocht voor een mooie 3-D film over de bouw van piramides. Toen het verhaal over de ‘Hubble ruimte telescoop’, waarvan wij dachten dat het een voorfilm was, ruim een half uur aan de gang was, begrepen we dat we bij de verkeerde voorstelling zaten met echt een héél ander onderwerp. Hoewel; er zijn mensen die beweren dat ruimtewezens geholpen hebben met de bouw van de piramides.

De LA police department houdt niet van geparkeerde campers en laat dat weten door boetes achter de ruitenwisser te steken. Toen we dachten slim te zijn door ze dan persoonlijk vóóraf te vragen waar we wel legaal mochten staan kregen we alleen een lange opsomming te horen van wat allemaal niét mocht. Ja, dat hadden ze ons al eens en te meer duidelijk gemaakt helaas.

Dat we in het Griffith park gratis mochten staan had dan weer een meevaller kunnen zijn ware het niet dat we daar met de bovenkant langs een boomtak schuurden hetgeen de camper beschadigde. Tja en als je dan klaar bent met foeteren en stampvoeten zit er weinig anders op dan op zoek te gaan naar een geschikte camper garage.
In datzelfde park hebben we overigens wel erg genoten van een mooie Shakespeare voorstelling en een bovenverwachting goed concert van Cindy Lauper. “Girls just wanna have fun’ zong ze ook nog. Daar kon ik het van harte mee eens zijn.

Ons filmdebuut laat nog even op zich wachten. In een TV show meedoen is hier een fluitje van een cent. Ze zijn dagelijks op zoek naar deelnemers voor game- en talkshows maar dat vonden we te makkelijk. Meedoen als figurant in een film vergt wat meer investering maar daarvoor komen we nu tijd tekort. Ach en zo heeft iedere serveerster en schoonmaker hier zijn eigen reden waarom ze nog niet doorgebroken zijn…


(nog een paar foto’s op) http://wereldreis2010.phanfare.com